Ząbkowanie – czym jest?

Pojawianie się koron zębów w jamie ustnej, powszechnie nazywane ząbkowaniem, stanowi naturalny etap rozwoju dziecka.

Ząbkowanie wzbudza dużo emocji u rodziców, którzy z niecierpliwością oczekują na pojawienie się pierwszego zęba u swojego dziecka.

Warto wiedzieć o tym, że…

Ząbkowanie nie jest tożsame z wyrzynaniem zębów. Wyrzynanie się zębów mlecznych jest długotrwałym procesem. Zawiązek zęba przemieszcza się z kości do pozycji funkcjonalnej, czyli do płaszczyzny zwarcia w określonym czasie i kolejności.

Proces wyrzynania się zębów obejmuje trzy główne etapy:

1. wewnątrzkostny – przed ukazaniem się zęba w jamie ustnej, w którym powolnej zmianie pozycji zęba towarzyszy przebudowa kości, tj. jej resorpcja nad i apozycja pod zębem
2. penetracji błony śluzowej – w którym zwiększa się prędkość przemieszczania się zęba i ząb staje się wyczuwalny przez błonę śluzową
3. nadkostny – trwający 1–1,5 roku, w którym korona zęba ukazuje się w jamie ustnej, osiąga powierzchnię kontaktową z zębem przeciwstawnym i kształtuje się korzeń zęba

Warto wiedzieć o tym, że…

Wyrzynanie się zębów przebiega z różną dynamiką. Po etapach czynnej fazy następują przerwy, dzięki czemu tkanki dziąsła i ozębnej dostosowują się do nowego położenia.

Od momentu, gdy wyrzynający się ząb jest wyczuwalny przez błonę śluzową dziąsła, do czasu pojawienia się jego korony upływa średnio 2,0 ± 0,8 miesiąca (0,9–4,6 miesiąca). Czas ten jest różny dla poszczególnych zębów i waha się od 1,9 miesiąca (0,9–4,6 miesiąca) dla pierwszych zębów trzonowych szczęki do 3,7 miesiąca (2,8–4,6 miesiąca) dla kłów szczęki. Średnie tempo erupcji oszacowano na 0,7 mm na miesiąc.

Okres pierwszego ząbkowania, tj. pojawiania się kolejnych zębów mlecznych w jamie ustnej dziecka,
trwa 17,5–25. miesięcy. Najczęściej jako pierwsze ukazują się zęby sieczne przyśrodkowe żuchwy (ok. 6. miesiąca życia). Ich wyrzynanie rozpoczyna się kilka miesięcy wcześniej, tj. w 2.–3. miesiącu życia, a kończy między 1. a 2. rokiem życia. Jako ostatnie, bo między 21. a 31. miesiącem życia, ukazują się drugie zęby trzonowe szczęki i żuchwy. Proces ich wyrzynania rozpoczyna się około 10–11. miesiąca życia dziecka, a kończy w 3. roku życia.

SZCZĘKA (ZĘBY GÓRNE)

drugi trzonowy

pierwszy trzonowy

kieł

sieczny boczny

sieczny przyśrodkowy

0

6

12

18

24

30

36

miesiące

Ryc.1 Początek wyrzynania poszczególnych zębów mlecznych w szczęce wg Avery’ego oraz czas ich ukazywania się w jamie ustnej wg Szpringer-Nodzak.

ŻUCHWA (ZĘBY DOLNE)

drugi trzonowy

pierwszy trzonowy

kieł

sieczny boczny

sieczny przyśrodkowy

0

6

12

18

24

30

36

miesiące

Ryc.2 Początek wyrzynania poszczególnych zębów mlecznych w żuchwie wg Avery’ego oraz czas ich ukazywania się w jamie ustnej wg Szpringer-Nodzak.